Ўзбекистоннинг қонунчиликдаги ўзгаришлари
Сиёсий тизимни тартибга солувчи янги қонунлар
Ўзбекистон мустақилликка эришгандан буён, мамлакатда сиёсий тизимни модернизация қилиш ва демократик тамойилларни мустаҳкамлаш йўлида кўплаб муҳим қадамлар қўйилди. 
Сўнгги йилларда қабул қилинган янги қонунлар орасида «Сайлов кодекси», «Давлат хизмати тўғрисида»ги қонун, «Жамоатчилик назорати тўғрисида»ги қонун каби муҳим ҳужжатлар алоҳида аҳамиятга эга.
Жамиятни демократлаштиришга қаратилган ислоҳотлар
Ўзбекистон ҳукумати томонидан амалга оширилаётган ислоҳотлар жамиятни демократлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантиришга қаратилган. Бу йўналишда қуйидаги муҳим қадамлар қўйилди:
- Сўз эркинлигини таъминлаш ва оммавий ахборот воситалари фаолиятини эркинлаштириш
- Нодавлат нотижорат ташкилотлар фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва уларнинг жамият ҳаётидаги ролини кучайтириш
- Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш механизмларини такомиллаштириш
- Фуқароларнинг сиёсий жараёнларда иштирок этиш имкониятларини кенгайтириш
Бу ислоҳотлар натижасида Ўзбекистонда фуқаролик жамияти институтлари фаолияти сезиларли даражада фаоллашди, аҳолининг сиёсий онги ва фаоллиги ошди. Шу билан бирга, ҳукумат томонидан жамоатчилик фикрини ўрганиш ва ҳисобга олиш механизмлари такомиллаштирилди, бу эса давлат сиёсатининг самарадорлигини оширишга хизмат қилмоқда.
Парламент ва маҳаллий ҳокимият органларининг ролини кучайтириш
Ўзбекистонда парламент ва маҳаллий ҳокимият органларининг ролини кучайтириш бўйича изчил ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Бу жараёнда қуйидаги асосий йўналишларга эътибор қаратилмоқда:
- Парламент назоратини кучайтириш:
- Ҳукумат аъзоларининг парламент олдида ҳисобдорлигини ошириш
- Парламент сўрови институтини такомиллаштириш
- Давлат бюджети ижроси устидан парламент назоратини кучайтириш
- Маҳаллий кенгашлар (халқ депутатлари Кенгашлари) ваколатларини кенгайтириш:
- Ҳудудий ривожланиш дастурларини тасдиқлаш ва назорат қилиш
- Маҳаллий бюджетни шакллантириш ва ижросини назорат қилиш
- Ҳокимларни сайлаш ва уларнинг фаолиятини баҳолаш
- Маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органлари (маҳаллалар) фаолиятини такомиллаштириш:
- Маҳалла раисларини сайлаш тизимини демократлаштириш
- Маҳаллаларнинг молиявий мустақиллигини ошириш
- Маҳаллаларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишдаги ролини кучайтириш
Бу ислоҳотлар натижасида Ўзбекистонда марказлашган бошқарувдан босқичма-босқич номарказлашган тизимга ўтиш жараёни кузатилмоқда. Бу эса ўз навбатида қарорлар қабул қилиш жараёнида аҳоли иштирокини кенгайтириш ва маҳаллий даражада муаммоларни самарали ҳал этиш имкониятларини оширишга хизмат қилмоқда.
Ўзбекистоннинг бошқа мамлакатлар билан ҳамкорлиги
Марказий Осиё мамлакатлари билан алоқаларни мустаҳкамлаш
Ўзбекистон ташқи сиёсатининг устувор йўналишларидан бири Марказий Осиё мамлакатлари билан кўп қиррали ҳамкорликни ривожлантиришдир. Сўнгги йилларда бу йўналишда сезиларли ютуқларга эришилди. Хусусан, қўшни давлатлар билан чегара масалалари ҳал этилди, виза режимлари соддалаштирилди, савдо-иқтисодий алоқалар кенгайтирилди. Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг ташаббуси билан Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг мунтазам учрашувлари йўлга қўйилди. Бу учрашувлар минтақавий ҳамкорликни янги босқичга кўтариш, умумий муаммоларни биргаликда ҳал этиш ва минтақанинг иқтисодий салоҳиятини тўлиқ рўёбга чиқариш имконини бермоқда.
Иқтисодий ва савдо ҳамкорлигини кенгайтириш
Ўзбекистон жаҳон иқтисодиётига интеграциялашиш ва хорижий инвестицияларни жалб қилиш борасида фаол сиёсат олиб бормоқда. Бу борада қуйидаги йўналишларда муҳим натижаларга эришилди:
- Савдо-иқтисодий ҳамкорлик:
- Жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлиш жараёнини жадаллаштириш
- Европа Иттифоқи билан кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик битимини имзолаш
- Евроосиё иқтисодий иттифоқи билан ҳамкорликни кучайтириш
- Инвестиция муҳитини яхшилаш:
- Хорижий инвесторлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш механизмларини такомиллаштириш
- Солиқ ва божхона тизимларини ислоҳ қилиш
- Эркин иқтисодий зоналар фаолиятини кенгайтириш
- Халқаро молия институтлари билан ҳамкорлик:
- Жаҳон банки, Халқаро валюта жамғармаси, Осиё тараққиёт банки каби ташкилотлар билан лойиҳаларни кўпайтириш
- Халқаро рейтинг агентликлари билан ҳамкорликни кучайтириш
Бу чора-тадбирлар натижасида Ўзбекистоннинг ташқи савдо айланмаси ва хорижий инвестициялар ҳажми сезиларли даражада ўсди, иқтисодиётнинг рақобатбардошлиги ошди.
Хавфсизлик ва терроризмга қарши курашиш соҳасидаги ҳамкорлик
Ўзбекистон глобал ва минтақавий хавфсизликни таъминлаш, терроризм, экстремизм ва трансмиллий жиноятчиликка қарши курашиш борасида халқаро ҳамжамият билан фаол ҳамкорлик қилмоқда. Бу йўналишда қуйидаги асосий тадбирлар амалга оширилмоқда:
- БМТнинг Глобал аксилтеррор стратегиясини амалга оширишда фаол иштирок этиш
- Шанхай ҳамкорлик ташкилоти доирасида минтақавий аксилтеррор тузилмаси фаолиятида қатнашиш
- Афғонистондаги вазиятни барқарорлаштириш бўйича халқаро саъй-ҳаракатларга ҳисса қўшиш
- Наркотик моддалар ноқонуний айланишига қарши курашиш бўйича халқаро ҳамкорликни кучайтириш
- Киберхавфсизлик соҳасида халқаро тажриба алмашинувини йўлга қўйиш
Ўзбекистон ташаббуси билан БМТ Бош Ассамблеясининг ёшлар ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенцияси қабул қилинди, бу эса ёшлар орасида радикаллашувнинг олдини олишга қаратилган муҳим қадам бўлди. Шунингдек, мамлакат раҳбарияти томонидан илгари сурилган «Маърифат ва диний бағрикенглик» резолюцияси халқаро миқёсда қўллаб-қувватланди.
Ўзбекистоннинг минтақавий муаммоларни ҳал этишдаги фаол роли
Ўзбекистон Марказий Осиёдаги етакчи давлатлардан бири сифатида минтақавий муаммоларни ҳал этишда фаол иштирок этмоқда. Бу борада мамлакат раҳбарияти томонидан қуйидаги муҳим ташаббуслар илгари сурилди ва амалга оширилмоқда:
- Сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш:
- Трансчегаравий дарёлар сувидан фойдаланиш бўйича минтақавий келишувларни такомиллаштириш
- Орол денгизи муаммосини ҳал этиш бўйича халқаро ҳамжамият эътиборини жалб қилиш
- Сув тежовчи технологияларни жорий этиш бўйича минтақавий ҳамкорликни кучайтириш
- Транспорт-коммуникация алоқаларини ривожлантириш:
- «Ўзбекистон-Қирғизистон-Хитой» темир йўл қурилиши лойиҳасини амалга ошириш
- Марказий Осиё давлатлари ўртасида транзит юк ташиш тизимини такомиллаштириш
- Минтақани Яқин Шарқ ва Жанубий Осиё билан боғловчи янги транспорт йўлакларини яратиш
- Энергетика соҳасидаги ҳамкорлик:
- Минтақавий электр энергияси бозорини шакллантириш
- Қўшни давлатлар билан газ ва нефть соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш
- Муқобил энергия манбаларини ривожлантириш бўйича тажриба алмашинувини йўлга қўйиш
Ўзбекистоннинг бу саъй-ҳаракатлари Марказий Осиёда барқарорлик ва хавфсизликни таъминлаш, иқтисодий ҳамкорликни кучайтириш ва минтақанинг жаҳон иқтисодиётидаги ўрнини мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда. Шунингдек, Ўзбекистон Афғонистондаги вазиятни барқарорлаштириш бўйича халқаро саъй-ҳаракатларда фаол иштирок этиб, ушбу мамлакат билан иқтисодий ва гуманитар алоқаларни ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратмоқда.
Ўзбекистоннинг халқаро барқарорликни мустаҳкамлашдаги ҳиссаси
Ўзбекистон глобал ва минтақавий барқарорликни таъминлашга қаратилган кўп томонлама ташаббусларни илгари суриш ва амалга ошириш орқали халқаро ҳамжамиятнинг муносиб аъзоси эканлигини намойиш этмоқда. Мамлакатнинг бу йўналишдаги фаолияти қуйидаги асосий соҳаларни қамраб олади:
- Ядро қуролини тарқатмаслик ва қуролсизланиш:
- Марказий Осиёда ядро қуролидан холи зона тўғрисидаги шартномани амалга оширишда фаол иштирок этиш
- БМТнинг тегишли конвенция ва шартномаларига қўшилиш ва уларни бажариш
- Ядро синовларини тўлиқ тақиқлаш тўғрисидаги шартномани ратификация қилиш
- Терроризм ва экстремизмга қарши кураш:
- БМТнинг Глобал аксилтеррор стратегиясини минтақавий даражада амалга ошириш
- Ёшларни радикаллашувдан ҳимоя қилиш бўйича халқаро тажрибани ўрганиш ва қўллаш
- Кибертерроризмга қарши курашиш бўйича халқаро ҳамкорликни кучайтириш
- Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш:
- БМТнинг инсон ҳуқуқлари бўйича асосий ҳужжатларини ратификация қилиш ва амалга ошириш
- Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий институтлар фаолиятини такомиллаштириш
- Фуқаролик жамияти институтлари билан ҳамкорликни кучайтириш
- Барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш:
- БМТнинг 2030 йилгача бўлган барқарор ривожланиш кун тартибини миллий даражада амалга ошириш
- Иқлим ўзгаришига қарши курашиш бўйича Париж битими доирасидаги мажбуриятларни бажариш
- Яшил иқтисодиёт ва экологик барқарорликни таъминлаш бўйича халқаро ҳамкорликни ривожлантириш
Ўзбекистоннинг бу соҳалардаги фаолияти нафақат мамлакатнинг ўзида, балки бутун минтақада тинчлик, барқарорлик ва фаровонликни таъминлашга хизмат қилмоқда. Шу билан бирга, Ўзбекистон халқаро майдонда ўз нуфузини ошириш, глобал муаммоларни ҳал этишда фаол иштирок этиш ва жаҳон ҳамжамиятининг тенг ҳуқуқли аъзоси сифатида ўз ўрнини мустаҳкамлаш имкониятига эга бўлмоқда