IT-соҳасининг ривожланиши
Рақамли иқтисодиёт стратегияси
Ўзбекистон ҳукумати сўнгги йилларда рақамли иқтисодиётни ривожлантиришга катта эътибор қаратмоқда. 2020 йилда қабул қилинган «Рақамли Ўзбекистон – 2030» стратегияси мамлакатнинг IT-соҳасини янги босқичга олиб чиқишни мақсад қилган. 
Бу стратегия доирасида IT-инфратузилмани такомиллаштириш, рақамли саводхонликни ошириш ва инновацион лойиҳаларни қўллаб-қувватлаш каби муҳим йўналишлар белгиланган. Бундан ташқари, стратегия доирасида IT-мутахассисларни тайёрлаш тизимини такомиллаштириш, халқаро ҳамкорликни кучайтириш ва IT-хизматлар экспортини ошириш каби вазифалар ҳам кўзда тутилган. Бу эса ўз навбатида Ўзбекистоннинг глобал рақамли иқтисодиётда ўз ўрнини мустаҳкамлашига хизмат қилади.
IT-парклар ва технопарклар
Ўзбекистонда IT-соҳасини ривожлантиришнинг муҳим йўналишларидан бири – бу IT-парклар ва технопарклар ташкил этишдир. Бугунги кунда мамлакатда бир нечта йирик IT-парклар фаолият юритмоқда, жумладан Тошкентдаги «Mirzo Ulugbek Innovation Center», Андижондаги «Digital City» ва бошқалар. Бу марказлар IT-компаниялар учун қулай шароитлар яратиш, инновацион лойиҳаларни қўллаб-қувватлаш ва малакали кадрлар тайёрлаш вазифаларини бажармоқда.
Инновацион стартаплар экотизими
Машҳур Ўзбек стартаплари
Ўзбекистонда сўнгги йилларда инновацион стартаплар экотизими жадал суръатларда ривожланмоқда. Бу соҳада бир қатор муваффақиятли лойиҳалар пайдо бўлди ва улар нафақат маҳаллий, балки халқаро миқёсда ҳам танилмоқда. Масалан, «Uzum Market» электрон савдо платформаси, «Workly» HR-бошқарув тизими, «Express24» озиқ-овқат етказиб бериш хизмати каби стартаплар Ўзбекистон бозорида етакчи ўринларни эгалламоқда. Бундан ташқари, «MyTaxi» такси чақириш иловаси, «Asaxiy» онлайн дўкони ва «Billz» бухгалтерия дастури каби лойиҳалар ҳам катта муваффақиятга эришган. Бу стартапларнинг аксарияти маҳаллий муаммоларни ечишга қаратилган бўлиб, улар Ўзбекистон аҳолисининг кундалик ҳаётини енгиллаштиришга хизмат қилмоқда.
Инвестиция имкониятлари
Ўзбекистонда стартапларни қўллаб-қувватлаш ва уларга инвестиция жалб қилиш учун кенг имкониятлар яратилмоқда. Бу борада қуйидаги йўналишларда фаол ишлар олиб борилмоқда:
- Давлат томонидан инновацион лойиҳаларни молиялаштириш дастурлари
- Хусусий венчур фондларининг ташкил этилиши
- Халқаро инвесторларни жалб қилиш учун қонунчилик базасининг такомиллаштирилиши
- Стартаплар учун грант дастурларининг йўлга қўйилиши
- Бизнес-акселераторлар ва инкубаторларнинг фаолияти
Бу чора-тадбирлар натижасида Ўзбекистонда инновацион стартапларга инвестиция киритиш жараёни анча соддалаштирилди ва хавфсиз қилинди.
Янги технологияларнинг жорий этилиши
Қишлоқ хўжалигида инновациялар
Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида инновацион технологияларни жорий этиш борасида сезиларли ютуқларга эришмоқда. Замонавий суғориш тизимлари, аниқ деҳқончилик усуллари ва рақамли бошқарув тизимлари каби янги технологиялар соҳага фаол татбиқ этилмоқда. Масалан, сув тежовчи технологиялар ёрдамида суғориш самарадорлигини ошириш, дронлар ёрдамида экинларни мониторинг қилиш ва GPS технологиялари асосида ер майдонларини бошқариш каби инновациялар жорий этилмоқда.
Саноатда рақамлаштириш
Ўзбекистон саноатида рақамлаштириш жараёнлари жадал суръатларда амалга оширилмоқда. Бу соҳада қуйидаги йўналишларда фаол ишлар олиб борилмоқда:
- Ишлаб чиқаришни автоматлаштириш: Замонавий роботлар ва автоматлаштирилган тизимларнинг жорий этилиши
- Саноат интернети (IoT): Ускуналар ва жараёнларни масофадан туриб назорат қилиш имкониятларининг яратилиши
- Катта маълумотлар таҳлили: Ишлаб чиқариш жараёнларини оптималлаштириш учун маълумотларни чуқур таҳлил қилиш усулларининг қўлланилиши
- 3D-босма технологиялари: Мураккаб деталларни тез ва арзон ишлаб чиқариш имкониятларининг яратилиши
- Виртуал ва кенгайтирилган реаллик: Ходимларни ўқитиш ва мураккаб жараёнларни режалаштиришда инновацион ёндашувларнинг қўлланилиши
Бу инновациялар саноат корхоналарининг рақобатбардошлигини ошириш, маҳсулот сифатини яхшилаш ва ишлаб чиқариш харажатларини камайтиришга ёрдам бермоқда. Келажакда Ўзбекистон саноатида «Индустрия 4.0» тамойилларини янада кенгроқ жорий этиш режалаштирилмоқда.
Давлат хизматларини рақамлаштириш
Электрон ҳукумат тизими
Ўзбекистонда электрон ҳукумат тизимини ривожлантириш бўйича кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда. «Электрон ҳукумат» тизими орқали фуқароларга кўплаб давлат хизматлари онлайн тарзда кўрсатилмоқда. Бу тизим орқали паспорт олиш, солиқ тўлаш, коммунал тўловларни амалга ошириш, турли ҳужжатларни расмийлаштириш каби хизматлардан фойдаланиш мумкин. Бундан ташқари, «Mening Fikrim» портали орқали фуқаролар давлат бошқарувида фаол иштирок этиш, ўз таклиф ва мулоҳазаларини билдириш имкониятига эга бўлмоқдалар. Электрон ҳукумат тизимининг жорий этилиши давлат хизматларининг сифатини ошириш, коррупцияни камайтириш ва фуқароларнинг вақтини тежашга хизмат қилмоқда. Келгусида бу тизимни янада такомиллаштириш ва янги хизматлар билан бойитиш режалаштирилган.
Рақамли идентификация
Ўзбекистонда рақамли идентификация тизимини жорий этиш бўйича муҳим қадамлар қўйилмоқда. Бу йўналишда қуйидаги асосий ишлар амалга оширилмоқда:
| Лойиҳа | Мақсад | Афзалликлар |
|---|---|---|
| ID-карталар | Фуқароларга замонавий электрон шахсини тасдиқловчи ҳужжат бериш | Қулайлик, хавфсизлик, кўп функционаллик |
| Биометрик паспортлар | Халқаро стандартларга мос келувчи ҳужжатларни жорий этиш | Чегарадан ўтиш жараёнини соддалаштириш, сохталаштиришдан ҳимоя |
| Ягона идентификация рақами (ЯИР) | Ҳар бир фуқаро учун ноёб рақамли идентификаторни яратиш | Турли хизматлардан фойдаланишни соддалаштириш |
| Мобил идентификация | Смартфонлар орқали шахсни тасдиқлаш имкониятини яратиш | Қулайлик, тезкорлик, масофавий хизматлардан фойдаланиш |
Бу лойиҳалар фуқароларга давлат хизматларидан фойдаланиш, банк операцияларини амалга ошириш ва бошқа кўплаб соҳаларда ўз шахсини тезкор ва хавфсиз тасдиқлаш имкониятини беради. Рақамли идентификация тизимининг ривожланиши Ўзбекистонда рақамли иқтисодиётнинг янада ривожланишига замин яратади.